Górowscy sportowcy korzystali w latach 40. i 50. z jedynego boiska w Górze znajdującego się przy Szkole Podstawowej nr 2 pozostałego po Niemcach. Obecnie na tym terenie stoi hala sportowa „Arkadia”, ale warunki rozgrywania zawodów sportowych były trudne. Zawodnicy w różny sposób radzili sobie z problemami. Z braku szatni piłkarze klubu „Cukrownik” (lata 40.) przebierali się w pomieszczeniach fabrycznych, następnie samochodem strażackim jechali na mecz, pozostali sportowcy rozbierali się pod okalającym stadion płotem lub w pobliskim Powiatowym Domu Kultury i na boisko wychodzili przez okno.

17 kwietnia 1953 r. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej podjęło uchwałę nr 35 w sprawie budowy parku sportowego w Górze Śląskiej; park sportowy to obecny stadion. Uczyniło to na wniosek powiatowej rady związków zawodowych[1]. Tego samego dnia powołano Społeczny Komitet Budowy Parku Sportowego[2]. W 1955 r. na łamach „Gazety Górowskiej” napisano, że to była realizacja wniosków z okresu sprzed wyborów do rad narodowych w 1954 r.[3]

Postanowiono, że „park sportowy” powstanie na gruntach miejskich w południowej części miasta za szkołą jedenastoletnią. Budowę zamierzano rozpocząć 1 maja 1953 r. i miał się nią zająć Powiatowy Komitet Budowy Parku Sportowego składający się z przedstawicieli PZPR[4], organizacji masowych, zrzeszeń sportowych i młodzieży szkolnej. Powiatowy Komitet Kultury Fizycznej zobowiązano do sporządzenia i skompletowania dokumentacji technicznej. Każdy związkowiec miał przepracować 3 dniówki robocze przy budowie stadionu[5]. Pracę rozpoczęto dopiero w roku następnym[6].

W 1954 r. planowano, że każdy zakład oddeleguje w godzinach pracy codziennie dwóch ludzi do pracy przy stadionie i optymistycznie oceniano, że pozwoli to w tym roku zakończyć prace[7].

W ciągu prawie dwóch lat (do 6 kwietnia 1955 r.) uzyskano sumę 50 tys. zł na budowę stadionu. Fundusze te pochodziły z nadwyżek PSS, ze zbiórki złomu i ze sprzedaży kamienia z likwidowanego cmentarza poniemieckiego. Wydano 48 127,46 zł. Za te pieniądze przerzucono ok. 2,5 tys. m³ ziemi, zniwelowano teren pod boisko i dokonano wykopu pod bieżnię. Pracę społeczną w okresie 1953-1954 wyceniono na 3 tys. zł. Korzystając z trwającego odgruzowywania miasta nawieziono ok. 300 m³ gruzu, ponadto zakłady pracy przywiozły 150 m³ żużlu.

15 lutego 1955 r. powołano Komitet Budowy Parku Sportowego o większym zasięgu. Weszło w jego skład 27 osób: Władysław Budnik – przewodniczący, Stanisław Lorek – zastępca, Zofia Matuszczak – księgowa, Anna Zarzecka, Mieczysław Kielan, Paweł Azarko, Zygmunt Obertyński, Mieczysław Wasilewicz, Franciszek Kukliński i Michał Czechowski[8]. Warto tu się zatrzymać przy jednej osobie – Zygmuncie Obertyńskim. Ten działacz sportowy szczególnie się zasłużył przy budowie stadionu.

Komitet ten ułożył harmonogram prac na rok 1955. Z cegielni z Zaborowic planowano przywieźć 200 m³ gliny, która miała stanowić podkład pod żyzną ziemię, której przywiezienie miało kosztować 15 tys. zł. Krawężniki bieżni podjęła się wykonać społecznie cukrownia. Społecznie również zamierzano plantować gruz i wykonać przewidywane prace ziemne przy trybunie. Budowa nawierzchni bieżni, ustawienie krawężników i budowa trybuny miały być realizowane jako prace zlecone[9].

Zakłady z podziału zysków zadeklarowały się przekazać pewne kwoty na budowę stadionu: PSS – 3 tys. zł, GS – 5 tys. zł, Spółdzielnia Inwalidów „Jedność” – 5 tys. zł, Spółdzielnia Remontowo-Konserwacyjna – 3 tys. zł; pewne kwoty miały pochodzić z innych źródeł. Wojewódzka Rada Narodowa we Wrocławiu obiecała 50 tys. zł.[10]

Członkom komitetu nie brakowało optymizmu, liczyli, że jeżeli planowane środki finansowe uda się zgromadzić, wtedy najważniejsze prace, takie jak nawiezienie gliny i żyznej ziemi, zrobienie krawężników i ogrodzenie terenu parkanem, zostaną wykonane w październiku[11].

W kwietniu 1955 r. tak opisywano prace przy budowie stadionu: „Roboty przy budowie parku sportowego w Górze Śląskiej zostały rozpoczęte. Do pracy obok młodzieży szkolnej stanęli ludzie pracy poszczególnych zakładów produkcyjnych i usługowych podejmując zaszczytne zobowiązania 1 majowe.

Do pierwszych należą robotnicy z Cegielni Zaborowice, którzy wydobywają glinę do budowy stadionu.

P.K.S. w Górze Śląskiej również nie zapomina o ważności zakończenia budowy stadionu. Wykorzystując wolne przebiegi wozów ciężarowych dostarcza niezbędny materiał do budowy.

Młodzież Zespołu PGR Zaborowice odpowiadając na apel szkoły 11-letniej w Górze Śląskiej zobowiązała się do wzięcia czynnego udziału w dostawie ziemi na stadion” [12].

W 1957 r. członkami komitetu byli: Stanisław Lorek – przewodniczący, Władysław Budnik – zastępca, Zygmunt Obertyński, Wacław Leździej, Jarosław Liber, Paweł Azarko, Franciszek Kukliński, Piotrowski i Stanisław Migdał[13].

Stadion w 1966 r.

Pod koniec 1957 r. stwierdzono, że dotychczas wydano 300 tys. zł na budowę stadionu. Pochodziły one z „dotacji wojewódzkiej” (prawdopodobnie chodzi o WRN we Wrocławiu), rezerwy budżetowej PPRN i darowizn zakładów pracy. Stan prac oceniono jako „daleko zaawansowane”: stadion był ogrodzony, zgromadzono drewno na budowę szatni i mieszkania dla dozorcy a „boisko piłkarskie, bieżnia lekkoatletyczna jest prawie na ukończeniu”.[14]

Wówczas wyliczono, że do zakończenia prac i oddania „parku sportowego” do użytku potrzeba ok. 250 tys. zł – na zakup rur wodociągowych i ułożenia sieci wodociągowej, na przewody i instalację elektryczną, na budowę szatni i mieszkania dla dozorcy, na budowę trybuny i wykończenie pozostałych obiektów[15].

W 1958 r. górowski komitet nie mógł liczyć na wsparcie z Wrocławia, gdyż większość środków finansowych przeznaczono na Stadion Olimpijski, i musiał liczyć na własne siły[16]. W tym samym roku planowano rozebrać pałace poniemieckie w Żabinie i Szaszorowicach (ten ostatni istnieje do dziś) oraz część pałacu w przysiółku Bieniowice, a uzyskany materiał rozbiórkowy (cegła, drewno, dachówka) m.in. przeznaczyć na budowę szatni.[17] Informacje dotyczące tego, co się działo na stadionie (w dokumentach znika nazwa „park sportowy”) w kolejnych latach są nader lakoniczne. Prace koncentrowały się wokół budowy pawilonu sportowego. Na ten cel otrzymano dotację z WRN 200 tys. zł i z Totalizatora Sportowego 300 tys. zł.[18] Pod koniec marca 1960 r. oddano do użytku pawilon sportowy, który miał służyć nie tylko do zajęć sportowy, ale także do organizacji wieczorków tanecznych, pogadanek i spotkań[19].

Na początku 1960 r. zgromadzono materiały do budowy stadionu i zamierzano do 8 maja wykończyć bieżnię i widownię na 500 miejsc siedzących[20]. W 1961 r. oceniono, że prace przy budowie stadionu wykonano w 50%, dokonano niwelacji terenu pod boisko treningowe, Wołowskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane w ramach czynów społecznych przywiozło 1500 m³ gruzu, z którego usypano wał pod miejsca siedzące
i wybudowano 600 miejsc siedzących[21].

Pod koniec 1962 r. stwierdzono, że do zakończenia budowy stadionu potrzeba 550 tys. zł, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu, ale nie można liczyć na wsparcie z zewnątrz, gdyż WRN nie uwzględniło zakończenia budowy stadionu w planach inwestycyjnych na 1963 r., i trzeba liczyć na własne siły. Zalecenie, żeby dokończyć budowę w ramach czynów społecznych uznano za niemożliwe ze względu na rozmiary prac[22].

W 1964 r. w „Kronice m. Góry Śląskiej i ziemi górowskiej” odnotowano, iż „W lipcu oddano ostatecznie w Górze nowy stadion sportowy wybudowany w czynie społecznym, wspartym dotacjami totalizatora sportowego – 690 tys. zł i Prezydium PRN – 400 tys. zł. Wartość wykonanych przy budowie obiektu prac społecznych przekroczyła 420 tys. zł, a wartość uzyskanych materiałów (cegła rozbiórkowa, gruz, ziemia na usypanie wału i tp.) wynosi przeszło 386 tys. złotych.” [23]

Mirosław Żłobiński

Pierwodruk: Kwartalnik Górowski 2014 nr 47 s. XX-XXIII, il.

[1] APW: PPRN Góra Śląska 277 s. 96.

[2] APW: PPRN Góra Śląska 290 s. 67 („Informacja Przebiegu Budowu Parku Sportowego w Górze Śląskiej” na posiedzenie PPRN 6 kwietnia 1955 r.)

[3] W. Cyran, Budujemy park sportowy, „Gazeta Górowska” 1955 nr 5 s. 4.

[4] W tekście uchwały „partii”, czyli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

[5] APW: PPRN Góra Śląska 277 s. 96.

[6] APW: PPRN Góra Śląska 309 s. 141 („Informacja Budowy Parku Sportowego w Górze Śląskiej na posiedzeniu Prezydium Powiatowej Rady narodowej w dniu 31. października 1957 r.”)

[7] APW: PPRN Góra Śląska 282 s. 40 (z 10 maja 1954 r.)

[8] APW: PPRN Góra Śląska 290 s. 67 („Informacja Przebiegu Budowu Parku Sportowego w Górze Śląskiej” na posiedzenie PPRN 6 kwietnia 1955 r.); W. Cyran, Budujemy park sportowy, „Gazeta Górowska” 1955 nr 5 s. 4.

[9] APW: PPRN Góra Śląska 290 s. 67 („Informacja Przebiegu Budowu Parku Sportowego w Górze Śląskiej” na posiedzenie PPRN 6 kwietnia 1955 r.)

[10] Ibidem.

[11] Ibidem.

[12] Budujemy park sportowy, „Gazeta Górowska” 1955 nr 8 s. 4.

[13] APW: PPRN Góra Śląska 309 s. 141 („Informacja Budowy Parku Sportowego w Górze Śląskiej na posiedzeniu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w dniu 31 października 1957 r.)

[14] Ibidem.

[15] Ibidem.

[16] Ibidem.

[17] APW: PPRN Góra Śląska s. 2 (uchwała z 16 stycznia 1958 r.)

[18] APW: PPRN Góra Śląska 329 s. 10 (posiedzenie PPRN 18 lutego 1960 r.)

[19] Kronika m. Góry Śląskiej i ziemi górowskiej, t. 1, s. 267.

[20] APW: PPRN Góra Śląska 508 s. 19.

[21] APW: PPRN Góra Śląska 340 s. 245.

[22] APW: KP PZPR Góra Śląska 96 s. 78 („Informacja Powiatowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki w Górze dotycząca budowy obiektów sportowych i turystycznych na terenie powiatu” z 10 października 1962 r.; s. 77-78).

[23] Kronika m. Góry Śląskiej i ziemi górowskiej, t. 1, s. 372.